शतकानुशतके भारतात दूध हाडे मजबूत करणारे पेय म्हणून ओळखले जाते. आयुर्वेदानुसार, दूध प्यायल्यास तुमचं आरोग्य निरोगी राहाण्यास मदत होते. दुधात कॅल्शियम असते यात काही शंका नाही, जे हाडे मजबूत करण्यास आणि त्याच्या वाढीस मदत करते. परंतु त्यात असलेल्या कॅल्शियमचे प्रमाण तिळाच्या तुलनेत काहीच नाही. भारतात सुमारे ५,००० वर्षांपासून तिळाचा वापर केला जात आहे. परंतु तरीही, हाडांसाठी त्याचे फायदे फारच कमी लोकांना माहित आहेत. दुधाला हा एक उत्तम पर्याय आहे. यात दुधापेक्षा 6 पट जास्त कॅल्शियम असते. बरेच आरोग्य तज्ञ देखील याला हाड बिल्डर बियाणे म्हणतात. तर मग समजून घेऊया, तीळ खाण्याची योग्य पद्धत आणि प्रमाण कोणते? तसेच, ते खाण्याचे काय फायदे आहेत?
एका अहवालानुसार, एक चमचा तीळामध्ये 88 मिलीग्राम कॅल्शियम, 1.31 मिलीग्राम लोह, 31.59 मिलीग्राम मॅग्नेशियम, 1.6 ग्रॅम प्रथिने, 51.57 कॅलरी, 0.7 मिलीग्राम जस्त, 8.73 एमसीजी व्हिटॅमिन बी सारखे आवश्यक पोषक घटक असतात. भारतीय संस्कृती आणि आयुर्वेदात तीळ हे एक अत्यंत महत्त्वाचे आणि पौष्टिक धान्य मानले जाते. विशेषतः थंडीच्या दिवसांत आणि धार्मिक विधींमध्ये तिळाचा वापर मोठ्या प्रमाणावर होतो. तीळ हे आरोग्य आणि अध्यात्म या दोन्ही दृष्टीने महत्त्वाचे आणि बहुगुणी धान्य आहे.
उष्णता आणि ऊर्जा: तीळ खाल्ल्याने शरीराला नैसर्गिक उष्णता (Heat) आणि ऊर्जा मिळते, ज्यामुळे थंडीच्या दिवसांत शरीराचे तापमान नियंत्रित राहते.
हाडांचे आरोग्य: तिळात कॅल्शियम आणि मॅग्नेशियमचे प्रमाण अधिक असते, जे हाडे मजबूत करण्यास आणि ऑस्टिओपोरोसिसचा धोका कमी करण्यास मदत करते.
पचन आणि हृदय: तिळात फायबरचे प्रमाण भरपूर असल्याने पचनक्रिया सुधारते. त्यातील मोनोअनसॅचुरेटेड फॅट्स हृदयाचे आरोग्य सुधारण्यास मदत करतात.
संक्रांती: मकर संक्रांतीला तिळाला विशेष महत्त्व आहे. या दिवशी तिळगूळ खाणे आणि दान करणे हे शुभ मानले जाते. या परंपरेतून ‘गोड बोला’ असा संदेश दिला जातो.
पितृकर्म: श्राद्ध (पितृपक्ष) आणि इतर धार्मिक विधींमध्ये तिळाचा वापर केला जातो, कारण तिळाचे दान केल्याने पितरांना शांती मिळते, अशी धार्मिक धारणा आहे.
ग्रह शांती: ज्योतिषशास्त्रानुसार, तीळ हे *शनिदेवाशी संबंधित आहेत. त्यामुळे शनीच्या साडेसाती किंवा इतर दोषांपासून मुक्ती मिळवण्यासाठी तिळाचे दान केले जाते.
मजबूत हाडांसाठी तिळाचे फायदे….
⦁ तीळातील खनिजे हाडांची घनता, कूर्चा दुरुस्ती आणि लवचिकतेस समर्थन देतात.
⦁ तीळामध्ये असलेले तांबे आणि व्हिटॅमिन बी 6 सांध्यातील जळजळ कमी करण्यास आणि उर्जा चयापचय करण्यास मदत करतात.
⦁ तीळ नैसर्गिकरित्या कोलेजन वाढवतात. तीळांमधील अमीनो ऍसिड प्रोफाइल कोलेजेन संश्लेषण वाढवते, ज्यामुळे संयोजी ऊतक, त्वचा आणि हाडे मजबूत होतात.
⦁ तीळ अँटिऑक्सिडंट्सचे पॉवरहाऊस आहे. या बियाण्यांमध्ये सेसमिन आणि सेसमॉल समृद्ध असतात, जे हाडांना ऑक्सिडेटिव्ह नुकसान आणि वयानुसार येणार्या अशक्तपणापासून संरक्षण करतात.
सेवन कसे करावे?
दररोज 1-2 चमचे तीळ सेवन केल्याने त्याचे फायदे मिळू शकतात. आपण ते भाजून किंवा रात्रभर पाण्यात फुगू शकता आणि सकाळी खाऊ शकता. लक्षात ठेवा की सकाळ-संध्याकाळ तिळाचे सेवन जास्त फायदेशीर मानले जाते.
या लोकांनी सेवन करू नये
मूत्रपिंडातील दगडांचा इतिहास असलेल्या लोकांसाठी तीळांचे सेवन धोकादायक ठरू शकते. याशिवाय संधिवात आणि ऍलर्जीची तक्रार असलेल्या लोकांनीही तिळाचे सेवन कमी किंवा न करता सेवन केले पाहिजे.
Leave a Reply