घरात तुळशीची रोपे वाढवणे आणि त्यांची पूजा करणे सामान्य आहे. तुळशीशी लग्न करणे आणि भगवान विष्णूला तुळस अर्पण करणे हा भारतीय परंपरेचा एक भाग आहे. आपल्या सर्वांना माहित आहे की तुळशी ही भगवान विष्णूची सर्वात प्रिय आहे. या संदर्भात प्रसिद्ध ज्योतिषी डॉ. बसवराज गुरुजी यांनी तुळशीपूजेचे महत्त्व आणि तिच्या वैशिष्ट्यांची सविस्तर माहिती दिली आहे. ते म्हणाले की, घरात फक्त एकाच प्रकारची तुळस ठेवू नये, असे शास्त्रात म्हटले आहे. तुळशीचे प्रामुख्याने दोन प्रकार आहेत, असे ज्योतिषाने सांगितले. कृष्णा तुलसी आणि राम तुलसी. कृष्णा तुळशीला काही ठिकाणी लक्ष्मी तुळशीदेखील म्हटले जाते . हे सहसा फिकट काळ्या किंवा गडद हिरव्या रंगाचे असते.
घरामध्ये तुळस लावल्यामुळे घरामध्ये सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होते. राम तुळशीला विष्णू तुळशी म्हणूनही ओळखले जाते. त्याचा रंग जास्त हिरवा असतो. हिंदू परंपरेनुसार प्रत्येक घरात या दोन प्रकारच्या तुळशीची पूजा करणे अत्यंत शुभ मानले जाते. लक्ष्मी तुळशी आणि विष्णू तुळस या दोघी वेगळ्या घरात ठेवणे हे प्रत्येक प्रकारे शुभ असल्याचे ते म्हणाले. यामुळे चांगले भाग्य, संपत्ती आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे चांगले आरोग्य प्राप्त होते. त्याचबरोबर कुटुंबातील कलह दूर होऊन घरावर वाईट नजर येत नाही.
दोन्ही तुळशीच्या रोपांना एकाच जागी ठेवावे की शेजारी ठेवावे हा प्रश्न मनात येणे स्वाभाविक आहे . या संदर्भात गुरुजींनी सांगितले की, घरात लक्ष्मी तुळशी एका ठिकाणी आणि विष्णू तुळशी दुसऱ्या ठिकाणी ठेवता येईल. ते ईशान्येकडे, नैऋत्येकडे, ब्रह्मस्थानात किंवा घरासमोर लावू शकतात. तथापि, दोन्ही तुळशीची रोपे एकाच कुंडीत वाढवू नयेत. त्यांना वेगळे ठेवून पूजा केली तर लवकरच परिणाम मिळतील. गुरुजींनी सांगितले की, तुळशीची पाने फोडतानाही काही नियमांचे पालन केले पाहिजे. तुळशीला महालक्ष्मी, महासरस्वती, महाकाली असे मानले जाते. तुळशीमध्ये या देवींची कृपा आहे, या भावनेने तुळशीचा आदर केला पाहिजे. तुळस कात्रीने कापू नये . संध्याकाळी किंवा सकाळी पार्टी मोडता कामा नये. तुळशीची पाने फोडताना ॐ नमो नारायण किंवा अष्टकारी मंत्राचा जप करावा. याशिवाय चप्पल घालून तुळशीची पाने तुटता कामा नयेत. आणखी एक महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे गणेशाने तुळस अर्पण करू नये, म्हणून गुरुजींनी सल्ला दिला आहे की जर कृष्ण तुळशी आणि लक्ष्मी तुळशी या दोघांचीही पूजा घराच्या अंगणात ठेवून पद्धतशीरपणे केली तर ती सर्व प्रकारे शुभ असेल. तुळस ही केवळ एक वनस्पती नसून भारतीय संस्कृतीत तिला ‘पावन’ आणि ‘आरोग्यदायी’ मानले जाते. घरामध्ये तुळस लावण्याचा सर्वात मोठा वैज्ञानिक फायदा म्हणजे तिची हवा शुद्ध करण्याची क्षमता. तुळस दिवसातील बराच वेळ ऑक्सिजन उत्सर्जित करते आणि वातावरणातील कार्बन डायऑक्साइडसह इतर हानिकारक वायू शोषून घेते. यामुळे घरातील हवा ताजी आणि शुद्ध राहते. तसेच, तुळशीमध्ये नैसर्गिकरित्या कीटकनाशक गुणधर्म असतात; तुळशीच्या सुगंधामुळे डास, माश्या आणि इतर छोटे कीटक घरापासून दूर राहण्यास मदत होते. आध्यात्मिक दृष्टिकोनातून, घराच्या अंगणात किंवा गॅलरीत तुळस असल्यास सकारात्मक ऊर्जेचा संचार होतो आणि वास्तूदोष दूर होतात, असे मानले जाते.
आरोग्याच्या दृष्टीने तुळस ही एक ‘औषधी कोठार’ आहे. तुळशीच्या पानांमध्ये अँटी-बॅक्टेरियल, अँटी-व्हायरल आणि अँटी-फंगल गुणधर्म असतात. रोज सकाळी तुळशीची दोन पाने खाल्ल्याने रोगप्रतिकारशक्ती (Immunity) वाढते आणि सर्दी, खोकला, ताप यांसारख्या आजारांपासून संरक्षण मिळते. तुळशीचा चहा किंवा अर्क श्वसनसंस्थेचे विकार दूर करण्यासाठी अत्यंत प्रभावी ठरतो. याशिवाय, तुळशीचा सुगंध मानसिक तणाव (Stress) कमी करण्यास आणि मन शांत ठेवण्यास मदत करतो. घरामध्ये तुळस लावल्याने केवळ घरातील सौंदर्यच वाढत नाही, तर कुटुंबातील सदस्यांचे शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यही सुदृढ राहते.
Leave a Reply